Jára Cimrman, fikcyjny geniusz stworzony przez satyryków z Teatru Járy Cimrmana, od prawie pięćdziesięciu lat jest źródłem humoru dla Czechów. Czesi, mimo że jest postacią fikcyjną, postrzegają Cimrmana jako istotę niemal realną, śmiejąc się z absurdu jego życia i osiągnięć, a jednocześnie traktując go z pewnym szacunkiem. Najnowszy podcast Czechostacji przybliża fenomen Cimrmana, zagłębiając się w jego fikcyjne życie i pochodzenie jego postaci, stworzonej początkowo jako satyra. Podcast omawia także, w jaki sposób czeski humor staje się ucieczką od trudnej rzeczywistości, podkreślając kulturowe znaczenie koncepcji Cimrmana.
Niedawno nasza managerka i facylitatorka projektu, Angelika Zanki, wzięła udział w szkoleniu z zarządzania projektami w Brukseli, koncentrującym się na pozyskiwaniu funduszy, budżetowaniu i raportowaniu. Szkolenie kładło nacisk na projekty międzynarodowe w ramach programów ramowych UE, podobne do naszego.
Trzydniowe szkolenie, które odbyło się w dniach 3-6 listopada 2024 r., obejmowało prezentacje przedstawicieli Komisji Europejskiej, ekspertów z biur łącznikowych i ośrodków akademickich. Uczestnicy mieli także okazję do nawiązania kontaktów i wymiany doświadczeń. Angelika uznała możliwość spotkania w Brukseli z kluczowymi polskimi interesariuszami, w tym m.in. z Magdaleną Kulą, ekspertem ds. badań naukowych w Stałym Przedstawicielstwie Polski i Waldemarem Dubaniowskim, dyrektorem brukselskiego biura NCBR za bardzo cenne. Dodatkowo odbyła się sesja dotycząca metodologii PM2, którą poprowadził Marc Berghmans.
sesja dotycząca metodologii PM2 ,prowadzona przez Marca Berghmansa, zdjęcie: A. Zanki
Angelika była zachwycona możliwością wzięcia udziału w tym wydarzeniu. Ponieważ regularnie uczestniczy w różnorodnych szkoleniach podnoszących jej kompetencje, zachęcamy do częstego odwiedzania naszej strony internetowej oraz profilu na Facebooku, którymi zarządza.
Współorganizatorami „Szkolenia V4” były Biuro Promocji Nauki „PolSCA” Polskiej Akademii Nauk w Brukseli, Czech Liaison Office for Education and Science (CZELO), National Research, Development and Innovation Office in Hungary (NRDIO) i Slovak Liaison Office for Research and Development (SLORD).
W ciągu ostatnich kilku miesięcy nasz zespół poświęcił się prowadzeniu szeroko zakrojonych badań terenowych w regionach powysiedleniowych. Każdy członek zespołu odbył wiele wyjazdów badawczych, aby lepiej zrozumieć wyzwania i możliwości na tych obszarach. Po każdej podróży spotykamy się, aby wspólnie przeglądać, analizować i dzielić się zebranymi spostrzeżeniami, co było głównym tematem naszych ostatnich seminariów.
Obecność Karin w miejscowości Nové Město pod Smrkem pozwoliła jej doświadczyć życia ludzi mieszkających wśród poniemieckich posiadłości, prześledzić fragmentaryczne historie przedmiotów i odkryć tajemnice, które wydają się prowadzić donikąd – jak na przykład tajemnica otaczająca stare okno lub drzwi na jej poniższej fotografii.
zdjęcie zrobione przez Karinę Hoření w miejscowości Nové Město pod Smrkem; okno lub drzwi prowadzące donikąd
Podobnie poszukiwania Michala w Voerde w Niemczech skupiały się na wspomnieniach Niemców wysiedlonych z Handlovej oraz historiach tych, którzy po latach powrócili, aby odwiedzić to miejsce. Jego praca rzuciła światło na dzisiejsze postrzeganie regionu przez poszczególne osoby, dostarczając cennych informacji na temat trwałych skutków wysiedleń.
zdjęcie zrobione przez Michala Korhela podczas badań terenowych (stare fotografie miejscowości Handlová)
Obecność Magdaleny na obchodach 25-lecia Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Pile była okazją do poszukiwania powiązań z niemieckim dziedzictwem luterańskim w Pile i okolicach, co jeszcze bardziej wzbogaca naszą wiedzę na temat trwałych więzi między społecznościami.
zdjęcie zrobione przez Magdalenę Bubík podczas uroczystości jubileuszowej 25-lecia erygowania Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Pile
Praca Karoliny polegała nie tylko na gromadzeniu narracji przesiedleńców, ale także wykorzystywaniu ich podczas tworzenia wystawy czasowej w Muzeum Ziemi Wałeckiej, wzmacniającej głosy tych, których historie w innym przypadku mogłyby pozostać niezauważone.
zdjęcie zrobione przez Karolinę Ćwiek-Rogalską podczas przygotowywania wystawy w Muzeum Ziemi Wałeckiej
Prace zespołu w terenie w dalszym ciągu wydobywają na światło dzienne nieoczekiwane historie, pogłębiając nasze zrozumienie splecionych relacji między miejscami, przedmiotami i ludźmi.
Chcielibyśmy pogratulować Karolinie wydania najnowszej książki „Ziemie. Historie odzyskiwania i utraty”, opublikowanej przez Wydawnictwo RN we wrześniu br. Jest to książka przybliżająca czytelnikom historię polskich „Ziem Odzyskanych” i sposoby opowiadania o nich. Publikacja nie jest efektem grantu, ale z pewnością będzie doskonałym źródłem informacji dla czytelników zainteresowanych historią tzw. „Ziem Odzyskanych“.
Podczas premiery wyemitowano specjalny odcinek wideo podcastu Radia Naukowego. Zapraszamy do oglądania, gdyż mowa w nim o niektórych „niemieckich duchach“!
Jak współcześni mieszkańcy takich miast jak Wrocław traktują materialne pozostałości niemieckiej obecności? To jedno z pytań w audycji Magdaleny Skawińskiej „Historia ze śmietnika”, a nasza kierowniczka, Karolina, która była gościem audycji prowadzonej przez Annę Dudzińską w Polskim Radiu „Trójka”, skupiła się właśnie na tym zagadnieniu. Dyskutowano o tym, że dawne obiekty niemieckie w Polsce pełnią różne role we współczesnym społeczeństwie. Zastanawiano się także nad tym, jaką wartość osobistą i sentymentalną mają te przedmioty dla poszczególnych osób i rodzin na „Ziemach Odzyskanych”. Dyskusja rzuciła światło na znaczenie tych przedmiotów codziennego użytku i historii, jakie się z nimi wiążą, zapewniając głębsze zrozumienie ich wpływu na nasze życie.
W najnowszym numerze czasopisma Nationalities Papers można znaleźć artykuł Kariny Hoření zatytułowany „A Brave New World Out of the Same Old Pieces: Property Confiscation and Distribution in Postwar Czechoslovakia”.
W artykule omówiono konfiskatę majątku niemieckojęzycznych mieszkańców Czechosłowacji po II wojnie światowej i jego redystrybucję nowym osadnikom. Autorka podkreśla, jak rewolucja narodowa, której efektem było wypędzenie niemieckojęzycznych mieszkańców z Europy Środkowej, umożliwiła rewolucję społeczną. Na przykładzie Liberca w północnych Czechach pokazuje, co doprowadziło do dyskryminacji mniejszości w zakresie redystrybucji majątku. Artykuł rzuca światło na złożoność powojennego społeczeństwa w Czechosłowacji i wpływ redystrybucji własności na różne grupy etniczne.
Książka Karoliny Kuszyk „Poniemieckie” wywołała niemałą dyskusję od czasu jej premiery w Polsce w 2019 roku. Trzy lata później niemieckie tłumaczenie „In den Häusern der Anderen” wzbudziło jeszcze większe emocje wśród niemieckiej publiczności. Nasz badacz, Michal Korhel, uczestniczył w prezentacji wersji niemieckiej w Lüneburgu i spotkaniu z autorką, a następnie sam zagłębił się w książkę. Jakie są jej mocne i słabe strony? I dlaczego warto dać jej szansę? Oto jego recenzja w języku niemieckim.
Informowaliśmy już, że nasza kierowniczka Karolina została członkiem Rady Naukowej Muzeum Ziemi Wałeckiej. Cieszymy się, że możemy kontynuować tę historię, gdyż w październiku wszyscy członkowie zostali oficjalnie powołani przez prezydenta miasta Macieja Żebrowskiego, a Karolina została jednomyślnie wybrana na przewodniczącą tego organu.
Gratulujemy i cieszymy się na przyszłą współpracę z muzeum!
W dniach 17-18 października Karina Hoření uczestniczyła w największej czeskiej konferencji poświęconej historii publicznej. W tym roku konferencja odbyła się w północnoczeskim mieście Ústí nad Labem, które podobnie jak Liberec, gdzie Karina prowadzi badania terenowe, było gospodarczym i kulturalnym centrum czeskich Niemców. Być może z tego też powodu kilka referatów konferencyjnych skupiało się na pamięci w regionach powysiedleńczych. Karina włączyła się do dyskusji swoim artykułem zatytułowanym: Są miejsca, których nie możemy zobaczyć: wille niemieckich przemysłowców jako przykład badań na „peryferiach”. Karina odwołuje się do pomysłów Jacques’a Derridy na temat „Widm Marksa” i argumentuje, że poniemiecka nostalgia to kostium na Halloween fałszywego ducha, podczas gdy pamięć o transformacji po 1989 roku jest prawdziwym widmem, które nawiedza dziś czeskie społeczeństwo.
W październiku nasz zespół miał zaszczyt gościć mgr Julię Gilfert z Eberhard-Karls-Universität Tübingen na prowokującym do myślenia seminarium zatytułowanym „(Nie)wygodne pokoje, zneutralizowane obiekty. Wystawa historii SS w Miejscu Pamięci i Muzeum Wewelsburga”.
Podczas spotkania Julia podzieliła się historią Wewelsburga, średniowiecznego zamku w Nadrenii Północnej-Westfalii. Miejsce to, niegdyś przekształcone w czasach Trzeciej Rzeszy na centrum nazistowskiego mistycyzmu, obecnie służy jako pomnik i muzeum. Znajdująca się tam wystawa przedstawia działalność SS w Wewelsburgu, a także szerszą historię tej organizacji pod rządami NSDAP. Co ważne, muzeum oddaje także cześć ofiarom przemocy SS, zapewniając przestrzeń pamięci i refleksji.
Seminarium dotyczyło trudnych tematów „wygodnych” i „niewygodnych” historii. Razem z Julią nasz zespół badał, w jaki sposób narracje o przeszłości są kształtowane, kwestionowane i zapamiętywane. Szczególnie intrygująca dyskusja wywiązała się wokół koncepcji „niemieckiego ducha” i jego potencjalnego ucieleśnienia jako nazistowskiego ducha – oferując wgląd w nawiedzające dziedzictwo tej trudnej historii w Niemczech, a także w badanych przez nas regionach.
Seminarium to podkreśliło znaczenie krytycznego zaangażowania w miejsca pamięci i ich wielowarstwowe znaczenia, wspierając głębsze zrozumienie sposobu, w jaki historia w dalszym ciągu rezonuje w teraźniejszości. Dziękujemy Julii za podzielenie się z nami swoimi badaniami!
