Aktualności

Wiosną Magdalena Bubík kontynuowała badania terenowe w Pile, odkrywając nowe warstwy lokalnej pamięci i dziedzictwa. W marcu i kwietniu przeprowadziła serię dogłębnych wywiadów i wizyt terenowych, co doprowadziło do kilku fascynujących odkryć.

Jedną ze szczególnie ciekawych informacji, na którą się natknęła, była historia misy chrzcielnej z dawnego kościoła protestanckiego. Podczas jednej z rozmów z mieszkańcami Piły Magdalena mogła zobaczyć polerowaną mosiężną misę chrzcielną. Nikt nie wie dokładnie, z którego kościoła pochodzi, a może to właśnie Magdalena będzie w stanie się tego dowiedzieć?

W ramach szerszych badań Magdalena zbadała różne części miasta, w tym Park Miejski im. Stanisława Staszica w Pile, gdzie znajduje się jego pomnik. Urodzony w Pile i ochrzczony tam w 1755 r. Staszic był księdzem, myślicielem oświeceniowym i ważną postacią w polskiej historii intelektualnej. Po 1945 roku stał się jednym z symboli często przywoływanych jako dowód „polskiego charakteru” miasta.

Pomimo zgromadzenia bogatego materiału, badania Magdaleny trwają. Mając wiele otwartych pytań, z niecierpliwością oczekuje kolejnych podróży i dalszych możliwości pogłębienia naszej wiedzy na temat złożonej przeszłości Piły.

Czy istnieje coś bardziej kontrastującego niż Arizona i Sudety? W tym wpisie na blogu Karina Hoření podkreśla zaskakujące paralele między tymi dwoma regionami. Zaczyna od koncepcji „pogranicza”, terminu odnoszącego się do obu obszarów, i ujawnia, że ​​ich podobieństwa wykraczają poza język. Stosując ideę kolonializmu osadniczego, pokazuje, jak oba regiony działały zgodnie z jego zasadami, w tym wysiedleniem ludności, ideą „Dzikiego Zachodu”, utopijnymi ideałami, kontrolą, zmianą nazw i zapomnieniem.
Link do wpisu blogowego znajdą Państwo tutaj.

Z dumą informujemy, że nasza kierowniczka, Karolina Ćwiek-Rogalska, została uhonorowana tytułem Ambasadorki Wałcza, przyznanym przez gminę Wałcz w uznaniu jej wybitnych zasług w badaniu i ochronie historii i dziedzictwa regionu.

Wyróżnienie zostało wręczone podczas Gali Liderów 2025, corocznej uroczystości odbywającej się 7 marca w Wałeckim Centrum Kultury. Wydarzenie to miało na celu uhonorowanie osób i instytucji, których poświęcenie, pasja i codzienna praca przyczyniają się do rozwoju i niepowtarzalnego charakteru miasta. Nagrody przyznano w kilku kategoriach, w tym inicjatyw społecznych, kulturalnych, edukacyjnych i biznesowych.

Karolina otrzymała nagrodę za szeroko zakrojone badania nad lokalną przeszłością — pracę, którą kontynuuje w ramach naszego projektu. Serdecznie gratulujemy jej tego zasłużonego wyróżnienia!

Program pobytów badawczych w Polskiej Akademii Nauk – Stacji Naukowej w Wiedniu dla doktorantów ze szkół doktorskich Polskiej Akademii Nauk ma na celu upowszechnianie i promocję działalności naukowej. Konkurs ma na celu umożliwienie doktorantom zaprezentowania wyników swoich badań międzynarodowej społeczności naukowej. Kryteria wyboru zwycięzców obejmowały wartość merytoryczną projektu, innowacyjność, interdyscyplinarność i znaczenie społeczne.

Więcej informacji o programie znajdą Państwo tutaj.

Gratulacje!

Idea Czech jako kraju ateistycznego jest w Polsce powszechnym mitem, ale rzeczywistość jest bardziej złożona. Karolina Ćwiek-Rogalska rzuca światło na ten temat w odcinku nr 68 podcastu Czechostacja. Czy Czechy to najbardziej ateistyczny kraj na świecie? Czy można być niewierzącym chrześcijaninem? Czym w ogóle jest chrześcijaństwo laickie? Skąd sceptyczny stosunek do religii instytucjonalnych, szczególnie katolicyzmu? Czy husyci byli protestantami? I jak się do tego wszystkiego mają współczesne Czechy. Ważne jest, aby rozważyć niuanse i złożoność przekonań i postaw, zamiast utrwalać uproszczone mity.

Link do podcastu znajduje się tutaj.

4 lutego nasza kierowniczka, Karolina Ćwiek-Rogalska, wzięła udział w rozmowie, która odbyła się w sugestywnym otoczeniu Zamku Poznańskiego — miejsca o złożonej i często bolesnej historii. Zamek, który kiedyś był używany przez nazistowskich urzędników podczas niemieckiej okupacji Polski, dziś pełni funkcję tętniącego życiem centrum kulturalnego. Jego wielowarstwowa przeszłość uczyniła go odpowiednim miejscem do dyskusji na temat jednego z najbardziej wrażliwych i trwałych tematów w Polsce: dziedzictwa „Ziem Odzyskanych” — dawniej niemieckich regionów włączonych do Polski po II wojnie światowej.

Karolina dołączyła do profesora Roberta Traby (Instytut Nauk Politycznych Polskiej Akademii Nauk) i dr. Piotra Oleksego (Wydział Historyczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), aby zbadać, w jaki sposób te terytoria były negocjowane i na nowo wyobrażane przez kolejne pokolenia osadników. Opierając się na własnych badaniach terenowych, Karolina podkreśliła różnorodne sposoby, w jakie ludzie odnoszą się do i zarządzają dawnymi niemieckimi obiektami — od codziennych aktów opieki po przedłużające się milczenie i widmowe obecności.

Rozmowa szybko przerodziła się w ożywiony dialog z publicznością, odzwierciedlając, jak głęboko temat rezonuje dziś. Wydarzenie to pokazało nie tylko, jak ważne jest angażowanie się w nierozwiązane kwestie przeszłości, ale także potrzebę przestrzeni — takich jak Zamek w Poznaniu — w których te rozmowy mogą się rozwijać z uczciwością, niuansami i otwartością.

W marcu nasz zespół miał przyjemność gościć w ramach wewnętrznego seminarium mgr Terezę Juhászovą, doktorantkę na Uniwersytecie Karola w Pradze i Uniwersytecie w Ratyzbonie, aby omówić jej trwające badania nad mikrohistorią wschodniosłowackiego miasteczka Medzev w XX wieku.

Pracując z materiałami archiwalnymi, wywiadami z historii mówionej i współczesną prasą, Tereza bada dynamikę i relacje w lokalnej społeczności wielonarodowej dotkniętej II wojną światową w swojej rozprawie doktorskiej. Czyniąc to, kwestionuje narrację, która podkreśla znaczenie kategorii narodowych zdefiniowanych przez państwo czechosłowackie. Wręcz przeciwnie, Tereza, z perspektywy oddolnej, podkreśla sprawczość jednostek na poziomie lokalnym, poruszających się w nowych warunkach politycznych i społecznych.

Ponieważ populacja Medzeva była w przeważającej mierze niemiecka do końca II wojny światowej, nasi badacze byli szczególnie zainteresowani badaniami Terezy nad powojennymi realiami miasta. Było to widoczne w obszernej dyskusji po jej wystąpieniu. Życzymy Terezie pomyślnej obrony pracy dyplomowej i liczymy na przyszłą współpracę.

Obecnie rekrutujemy na stanowisko specjalisty/specjalistki ds. obsługi finansowej projektów europejskich. Jeśli masz doświadczenie w zarządzaniu budżetami, sprawozdawczości finansowej, dobrze znasz zasady finansowanie projektów europejskich, zachęcamy do aplikowania. Więcej szczegółów znajdziesz na stronie internetowej IS ​​PAN.
 

Czy politykę państwa wobec dzieci i doświadczeń dzieci można analizować za pomocą widmontologii? W swoim wpisie na blogu Michal Korhel próbuje to zrobić, badając przykład czesko-niemieckich dzieci w powojennej Czechosłowacji. Ponieważ ich tożsamość narodowa była niejednoznaczna, dzieci te kwestionowały wysiłki władz czechosłowackich zmierzające do stworzenia narodowo jednorodnego państwa Czechów i Słowaków. Z perspektywy widmontologicznej czesko-niemieckie dzieci można postrzegać jako „opętane” przez niemieckie duchy. Zanim mogły stać się członkami czeskiego społeczeństwa, władze państwowe musiały się ich pozbyć.

Link do wpisu blogowego znajdą Państwo tutaj.

Dzięki staraniom organizacyjnym Muzeum Ziemi Wałeckiej 23 lutego odbył się spacer historyczny po Cmentarzu Wojennym w Wałczu. Prawie czterdziestu uczestników przez półtorej godziny stawiało czoła zimowym warunkom, aby bliżej poznać historię tego miejsca i pochowanych w nim ludzi.

W rejonach powysiedleniowych szczególne znaczenie mają cmentarze. Cmentarz Wojenny w Wałczu na Bukowinie jest jednym z największych w regionie, znajdują się na nim groby żołnierzy polskich i radzieckich, którzy walczyli tu z armią niemiecką. Spacer po cmentarzu był także częścią obchodów 80. rocznicy przełamania Wału Pomorskiego, niemieckiej linii umocnień, w lutym 1945 roku.

Wśród przewodników była nasza kierowniczka, Karolina Ćwiek-Rogalska, która omówiła historię cmentarza oraz zawiłości moralne i etyczne związane z ekshumacją poległych żołnierzy. Historyk regionalny, Piotr Wojtanek, zwrócił uwagę na często pomijany aspekt dotyczący przynależności religijnej żołnierzy pochowanych na cmentarzu: jest to także miejsce wiecznego spoczynku żołnierzy wyznania mojżeszowego. Daniel Iwiński z grupy rekonstrukcji Wałcza opowiedział kilka historii skupionych wokół materialnych szczątków poległych żołnierzy. Marlena Jakubczyk-Kurkiewicz, dyrektorka Muzeum, podzieliła się historiami poszczególnych żołnierzy, zarówno mężczyzn, jak i kobiet z różnych miejsc, którzy polegli w regionie.

Podczas spaceru, wśród morza tysięcy nazwisk, udało się wyróżnić kilka indywidualnych historii i stworzyć narrację dla miejsca, które może teraz służyć nie tylko jako miejsce oficjalnego upamiętnienia, ale także mieć głębsze, bardziej ludzkie znaczenie dla mieszkańców Wałcza i okolic.