Aktualności

Chcielibyśmy pogratulować Karolinie wydania najnowszej książki „Ziemie. Historie odzyskiwania i utraty”, opublikowanej przez Wydawnictwo RN we wrześniu br. Jest to książka przybliżająca czytelnikom historię polskich „Ziem Odzyskanych” i sposoby opowiadania o nich. Publikacja nie jest efektem grantu, ale z pewnością będzie doskonałym źródłem informacji dla czytelników zainteresowanych historią tzw. „Ziem Odzyskanych“.

Podczas premiery wyemitowano specjalny odcinek wideo podcastu Radia Naukowego. Zapraszamy do oglądania, gdyż mowa w nim o niektórych „niemieckich duchach“!

Wspomniany odcinek mogą Państwo obejrzeć tutaj.

Jak współcześni mieszkańcy takich miast jak Wrocław traktują materialne pozostałości niemieckiej obecności? To jedno z pytań w audycji Magdaleny Skawińskiej „Historia ze śmietnika”, a nasza kierowniczka, Karolina, która była gościem audycji prowadzonej przez Annę Dudzińską w Polskim Radiu „Trójka”, skupiła się właśnie na tym zagadnieniu. Dyskutowano o tym, że dawne obiekty niemieckie w Polsce pełnią różne role we współczesnym społeczeństwie. Zastanawiano się także nad tym, jaką wartość osobistą i sentymentalną mają te przedmioty dla poszczególnych osób i rodzin na „Ziemach Odzyskanych”. Dyskusja rzuciła światło na znaczenie tych przedmiotów codziennego użytku i historii, jakie się z nimi wiążą, zapewniając głębsze zrozumienie ich wpływu na nasze życie.

Więcej informacji znajdą Państwo tutaj.

W najnowszym numerze czasopisma Nationalities Papers można znaleźć artykuł Kariny Hoření zatytułowany „A Brave New World Out of the Same Old Pieces: Property Confiscation and Distribution in Postwar Czechoslovakia”.

W artykule omówiono konfiskatę majątku niemieckojęzycznych mieszkańców Czechosłowacji po II wojnie światowej i jego redystrybucję nowym osadnikom. Autorka podkreśla, jak rewolucja narodowa, której efektem było wypędzenie niemieckojęzycznych mieszkańców z Europy Środkowej, umożliwiła rewolucję społeczną. Na przykładzie Liberca w północnych Czechach pokazuje, co doprowadziło do dyskryminacji mniejszości w zakresie redystrybucji majątku. Artykuł rzuca światło na złożoność powojennego społeczeństwa w Czechosłowacji i wpływ redystrybucji własności na różne grupy etniczne.

Link do artykułu znajdą Państwo tutaj.

Książka Karoliny Kuszyk „Poniemieckie” wywołała niemałą dyskusję od czasu jej premiery w Polsce w 2019 roku. Trzy lata później niemieckie tłumaczenie „In den Häusern der Anderen” wzbudziło jeszcze większe emocje wśród niemieckiej publiczności. Nasz badacz, Michal Korhel, uczestniczył w prezentacji wersji niemieckiej w Lüneburgu i spotkaniu z autorką, a następnie sam zagłębił się w książkę. Jakie są jej mocne i słabe strony? I dlaczego warto dać jej szansę? Oto jego recenzja w języku niemieckim.
 

Informowaliśmy już, że nasza kierowniczka Karolina została członkiem Rady Naukowej Muzeum Ziemi Wałeckiej. Cieszymy się, że możemy kontynuować tę historię, gdyż w październiku wszyscy członkowie zostali oficjalnie powołani przez prezydenta miasta Macieja Żebrowskiego, a Karolina została jednomyślnie wybrana na przewodniczącą tego organu.

Gratulujemy i cieszymy się na przyszłą współpracę z muzeum!

W dniach 17-18 października Karina Hoření uczestniczyła w największej czeskiej konferencji poświęconej historii publicznej. W tym roku konferencja odbyła się w północnoczeskim mieście Ústí nad Labem, które podobnie jak Liberec, gdzie Karina prowadzi badania terenowe, było gospodarczym i kulturalnym centrum czeskich Niemców. Być może z tego też powodu kilka referatów konferencyjnych skupiało się na pamięci w regionach powysiedleńczych. Karina włączyła się do dyskusji swoim artykułem zatytułowanym: Są miejsca, których nie możemy zobaczyć: wille niemieckich przemysłowców jako przykład badań na „peryferiach”. Karina odwołuje się do pomysłów Jacques’a Derridy na temat „Widm Marksa” i argumentuje, że poniemiecka nostalgia to kostium na Halloween fałszywego ducha, podczas gdy pamięć o transformacji po 1989 roku jest prawdziwym widmem, które nawiedza dziś czeskie społeczeństwo.

W październiku nasz zespół miał zaszczyt gościć mgr Julię Gilfert z Eberhard-Karls-Universität Tübingen na prowokującym do myślenia seminarium zatytułowanym „(Nie)wygodne pokoje, zneutralizowane obiekty. Wystawa historii SS w Miejscu Pamięci i Muzeum Wewelsburga”.

Podczas spotkania Julia podzieliła się historią Wewelsburga, średniowiecznego zamku w Nadrenii Północnej-Westfalii. Miejsce to, niegdyś przekształcone w czasach Trzeciej Rzeszy na centrum nazistowskiego mistycyzmu, obecnie służy jako pomnik i muzeum. Znajdująca się tam wystawa przedstawia działalność SS w Wewelsburgu, a także szerszą historię tej organizacji pod rządami NSDAP. Co ważne, muzeum oddaje także cześć ofiarom przemocy SS, zapewniając przestrzeń pamięci i refleksji.

Seminarium dotyczyło trudnych tematów „wygodnych” i „niewygodnych” historii. Razem z Julią nasz zespół badał, w jaki sposób narracje o przeszłości są kształtowane, kwestionowane i zapamiętywane. Szczególnie intrygująca dyskusja wywiązała się wokół koncepcji „niemieckiego ducha” i jego potencjalnego ucieleśnienia jako nazistowskiego ducha – oferując wgląd w nawiedzające dziedzictwo tej trudnej historii w Niemczech, a także w badanych przez nas regionach.

Seminarium to podkreśliło znaczenie krytycznego zaangażowania w miejsca pamięci i ich wielowarstwowe znaczenia, wspierając głębsze zrozumienie sposobu, w jaki historia w dalszym ciągu rezonuje w teraźniejszości. Dziękujemy Julii za podzielenie się z nami swoimi badaniami!

Wpis na blogu gościnnie przygotowała dr Izabela Mrzygłód, adiunktka w Instytucie Slawistyki PAN. Izabela Mrzygłód spotyka widmo warszawskich bibliotek zniszczonych przez Niemców podczas II wojny światowej. Minęło 80 lat od zniszczenia Biblioteki Krasińskich w październiku 1944 roku. Autorka opisuje straty w polskich archiwach i bibliotekach wynikające z niemieckiej polityki kolonialnej. Wsłuchuje się w ciszę, jaka pozostała po stracie, i próbuje ją zinterpretować w kontekście zwrotu archiwalnego oraz współczesnych refleksji nad władzą i wyciszeniem w archiwach.

Link do wpisu na blogu znajdą Państwo tutaj.

W dniach 7 i 8 października w Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. W. Brandta we Wrocławiu grupa badaczy zainteresowanych przedmiotami w ruchu zebrała się, aby omówić swoje ustalenia. Karolina Ćwiek-Rogalska przedstawiła prezentację na temat tego, jak drugie pokolenie osadników radzi sobie z dziedzictwem swoich rodziców.

Była to okazja do spotkania starych znajomych, m.in. Anny Kurpiel i Katarzyny Maniak, które były gościniami naszego wewnętrznego seminarium i opowiadały o swojej fascynującej książce „Porządek rzeczy”. Również Kerstin von Lingen, którą poznaliśmy w Wiedniu i która była jedną z organizatorek tego spotkania, przedstawiła swoje prace nad przedmiotami należącymi do Niemców bałtyckich w Wielkopolsce.

Warsztaty ukazały szeroką gamę tematów związanych z przedmiotami „poniemieckimi” w bardzo szerokim rozumieniu tego słowa. Ponadto dzięki sposobowi organizacji każdy miał wystarczająco dużo czasu na przedstawienie, a następnie wysłuchanie komentarzy, co jest praktyką naukową, którą doceniamy.

Podczas swojej wizyty w Warszawie 23 września przewodnicząca ERC Maria Leptin nawiązała kontakt z członkami polskiego rządu, decydentami w dziedzinie nauki, stypendystami ERC i społecznością naukową. W programie uczestniczyli członek Rady Naukowej ERC Leszek Kaczmarek i były wiceprzewodniczący ERC Andrzej Jajszczyk, a także wielu laureatów ERC.

Karolina Ćwiek-Rogalska została zaproszona do wygłoszenia prezentacji na temat Spectral Recycling, podzieliła się też informacjami na temat procesu aplikacyjnego i odpowiadała na pytania publiczności, przedstawiając krótki przegląd prac prowadzonych w ramach projektu.

Mamy nadzieję, że spotkanie stało się inspiracją i motywacją dla potencjalnych laureatów grantów ERC i że już niedługo będziemy mogli w Polsce obserwować coraz więcej osób, które z sukcesem będą prowadzić takie projekty.